در هفتههای اخیر پس از اصلاح شاخص تا محدودهی 926 هزار واحد، روند صعودی جدیدی شکل گرفت. بهطوریکه نهتنها شاخص سقف قبلی خود (محدودهی 1,150,000 واحد) را پس گرفت، بلکه به سطوح بالاتر (در تاریخ نگارش این نوشته 1,118,000 واحد) نیز رسید. از دلایل فشار فروش در هفتههای گذشته میتوان به آزادسازی سهام عدالت اشاره داشت. سهامداران سهام عدالت برای انتخاب روش سهامداری (شامل روشهای مستقیم و غیرمستقیم) حق انتخاب داشتند. بهطوریکه در روش سهامداری به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت بهصورت مستقیم و بدون واسطه در اختیار سهامدار قرار میگیرد. بالطبع ترس از فروش این سهام (در مرحلهی اول 30% از پرتفوی بورسی)، و افزایش شناوری این سهام منجر به اصلاح بازار در عرض 10 روز کاری به سطوح 926 هزار واحدی شد. کمکم با توجه به شفاف شدن تأثیر این عرضه (نگهداری سهام عدالت توسط اکثر افرادی که روش مستقیم را انتخاب کرده بودند) و جذاب شدن قیمت سهمها که بهصورت میانگین بین 25-30 درصد اصلاح داشتند، اقبال و تمایل سرمایهگذاران به بازار تقویت شد، بهطوریکه از تاریخ 07/03/98 تا به امروز روند صعودی جدیدی شکل گرفت، ارزش معاملات بهصورت میانگین 120,000 میلیارد ریال و خالص خرید حقیقی در بازه زمانی گفتهشده 60,000 میلیارد ریال بوده است.
در حال حاضر سؤال این است میتوان به ادامه روند صعودی بازار و فتح قلههای بالاتر توسط شاخص امیدوار بود. در ادامه نوشته فوق سعی میشود بهصورت خلاصه مفروضاتی در جهت تبیین مسیر آینده بازار تشریح گردد، ابتدا به مؤلفههای داخلی میپردازیم و سپس به پارامترهای بینالمللی نیز اشاره میکنیم.
طبق لایحه بودجه سال ۹۹، بودجه کل کشور 1,988 هزار میلیارد تومان بوده است. که از این مبلغ واگذاری دارایی سرمایهای (فروش نفت و اموال دولتی) 99 هزار میلیارد تومان و واگذاری دارایی مالی (فروش اوراق و سهام دولت در شرکتها) 125 هزار میلیارد تومان بوده است. به تحقق درآمد نفتی 48 هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه امیدی نیست که البته سهم آن در بودجه کمتر از 10% است. امید دولت به کسب درآمد حداکثری از سرفصلهای مالیات، فروش اموال دولتی و اوراق درنتیجه کاهش کسری بودجه در سال 99 است. فروش اموال دولتی و اوراق از طریق بازار سرمایه امکانپذیر است. بهعنوان نمونه مصوب شد در گام اول سهام متعلق به دولت از سهام بانکها و همچنین شرکتهای بیمه ایی از طریق ایجاد صندوق سرمایهگذاری با نام “صندوق واسطهگری مالی یکم” به افراد حقیقی واگذار گردد و در ادامه در ابتدای تیرماه نیز عرضه صندوق پالایشگاهها با روش جدید در دستور کار دولت قرار گیرد. درنتیجه جهت فروش اموال دولتی و اوراق منتشره اخزا از طریق بازار سرمایه و جذابتر شدن فروش این داراییها برای جامعه، نیازمند حمایت همهجانبه دولت از بورس میباشد. بهطوریکه در روزهای ابتدایی سال 99 با توجه به تبلیغات وسیع خیل عظیمی از سرمایههای خرد حقیقی جذب این بازار شده است، که همین امر درنهایت موجب تعمیق بازار سرمایه که اساساً به اعتقاد نگارنده مزایای آن برای بازار سرمایه بیشتر از معایب آن است، میشود.
قیمت نفت خام در تاریخ 19/03/98 به دلیل گزارش مناسب اشتغال آمریکا در ماه می (خلق 2.5 میلیون فرصت شغلی جدید در اقتصاد این کشور)، افزایش تقاضای چین به بیشترین حد خود و همچنین توافق کشورهای تولیدکننده عمده نفت خام (اوپک با اوپک پلاس) برای ادامه شدیدترین کاهش تولیدات در ماه جولای (روزانه به میزان 9.7 میلیون بشکه در روز)، افزایش یافت. بهطوریکه قیمت نفت خام برنت در برخی ساعات دوشنبه توانست به 43.41 دلار هم افزایش داشته باشد، که در این چند ماه بیشترین قیمت محسوب میشود. افزایش قیمت نفت در دوران پسا کرونایی (البته هنوز قیمت کامودیتی ها به دلیل افزایش تنشهای چین و آمریکا تحت فشار میباشند) در کنار سایر کامودیتی ها مانند مس که به بیشترین قیمت 13 هفته اخیر خود رسید، باز شدن مرزهای کشورها و برطرف شدن موانع صادرات به دلیل شایع شدن بیماری کرونا میتواند طرف تقاضا برای کالاهای استراتژیک و ارزش محور را در آینده بیشتر کند، که طبیعتاً میتواند در ادامه موجب افزایش خوشبینی به رشد اقتصاد جهانی در سال جاری و آتی باشد. طبیعتاً با رشد اقتصاد جهانی (آمریکا، چین و اروپا)، تقویت طرف تقاضا و رشد کامودیتی ها در کنار افزایش نرخ دلار نیمایی (نرخ دلار نیمایی در تاریخ نگارش 169,300 ریال) میتوان به جذاب شدن سود شرکتهای پالایشی، پتروشیمی و زنجیره صنایع و معادن (که سهم 55% از ارزش بازار سرمایه ایران دارند) و در ادامه رشد قیمتی این شرکتها امیدوار بود.
به اعتقاد نگارنده همچنان با توجه به مفروضات گفتهشده، میتوان انتظار رشد بازار و شاخص به محدودههای بیشتر را داشت. به امید اینکه شوک منفی عرضه سهام عدالت و سهام دولتی در آینده اتفاق نیفتد، در کنار جذابتر شدن اقتصاد جهانی سرمایهگذاری در شرکتهای با p/e forward زیر 10 همچنان توصیه میشود.